«Φάκελος Σπαρτιάτες: Tα θεσμικά παράδοξα και οι ευρωπαϊκές προεκτάσεις μιας βαθιάς κρίσης δημοκρατίας» [Άρθρο Γ.Μανούσου]

Πριν από δυόμιση χρόνια, εξελίχθηκε ενας ανεπανάληπτος άθλος. Ένα κατά γενική ομολογία άγνωστο κόμμα σε μόλις δυο εβδομάδες εκτινάχθηκε στο 4.68% και μπήκε στην Βουλή σαν το 5ο κόμμα της Εθνικής Αντιπροσωπείας. Δυστυχώς, η συνέχεια -με τα γνωστά επεισόδια- δεν ήταν ανάλογη και μολονότι υπήρξα και εγώ κομμάτι αυτής της προσπάθειας θα ήθελα σήμερα, από αυτό εδώ το βήμα, να δώσω λίγο φως στον ιστορικό του μέλλοντος σκιαγραφώντας στο μέτρο του δυνατού, την νομική σκοπιά του «Φακέλου των Σπαρτιατών» και ενόσω βρίσκεται σε εξέλιξη η δίκη μας για το αδίκημα της «εξαπάτησης εκλογέων» σε δεύτερο βαθμό. 

Δηλώνω αθώος και δεν φοβάμαι, όποια και αν είναι η απόφαση στην δίκη αυτή έχω την συνείδηση μου ήσυχη και το μέτωπο μου καθαρό. Για το μόνο πράγμα που λυπάμαι και στενοχωριέμαι πραγματικά, είναι για τους 243.000 ανθρώπους που απογοητεύσαμε. Για αυτό όμως, έχουμε χρόνο να κάνουμε την αυτοκριτική μας και να επανορθώσουμε εν ευθέτω χρόνο. Πάμε όμως να τα πιάσουμε ένα-ένα από την αρχή.. 

Η υπόθεση των «Σπαρτιατών» εξελίχθηκε από ένα επιμέρους εκλογικό ζήτημα σε μια μεγάλη θεσμική κρίση που πλέον δεν αφορά ένα κόμμα, αλλά τον τρόπο που η ελληνική Δημοκρατία αντιμετωπίζει τη λαϊκή κυριαρχία, το κράτος δικαίου και την αντιπροσωπευτική λειτουργία της Βουλής. Κατεδείχθη επίσης με τον πιο γλαφυρό και ξεκάθαρο τρόπο πως η κυβέρνηση εργαλειοποιεί την δικαιοσύνη για να εξουδετερώσει τους πολιτικούς της αντιπάλους. 
Το πλήρες ιστορικό αποκαλύπτει μια άνευ προηγουμένου ασυνέπεια μεταξύ:

• της ποινικής κρίσης,

• της εκλογικής κρίσης,

• και της κοινοβουλευτικής λειτουργίας.

Τα γεγονότα είναι καταγεγραμμένα και δημόσια. Και συγκροτούν μια εικόνα θεσμικού προβληματισμού που η Ελλάδα οφείλει να δει με σοβαρότητα – και η Ευρώπη ήδη παρακολουθεί. Σε επιστολή που είχα στείλει σε ευρωπαϊκούς θεσμούς από το περασμένο καλοκαίρι για την σοκαριστική απόφαση του ΑΕΔ, της έκπτωσης εκλεγμένων Βουλευτών και της απαγόρευσης συμμετοχής κομμάτων σε εκλογές ΧΩΡΙΣ ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ, απλά με μια απόφαση του Α1 τμήματος καθ'υπόδειξην των υπομνημάτων κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, έχουμε την επίσημη απάντηση του ΟΑΣΕ την οποία μπορείτε να διαβάσετε ΕΔΩ ενώ μετά το πέρας της ποινικής διαδικασίας είμαι έτοιμος να προσφύγω τόσο στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια, όσο και στην επιτροπή DG just της Ε.Ε για την δικαίωση όλων, αλλά κυρίως των ανθρώπων που στερήθηκαν το δικαίωμα να ψηφίσουν το κόμμα που επιθυμούν τόσο στις εκλογές του 2023 όσο και στις Ευρωεκλογές του 2024.

Το κόμμα «Σπαρτιάτες» ιδρύθηκε το 2017 από τον Βασίλη Στίγκα.
Πρόκειται για κόμμα -παρότι άγνωστο στο ευρύ κοινό- με θεσμική υπόσταση έξι χρόνια πριν την είσοδό του στη Βουλή.
Το 2019 ο Στίγκας ήταν υποψήφιος με την Ένωση Κεντρώων, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι είχε προϋπάρχουσα, ουσιαστική πολιτική διαδρομή. Αλλά και πριν από την υποψηφιότητα του, είχε συμμετοχή σε διάφορα άλλα κόμματα όπως Πολιτική Άνοιξη, ΛΑ.Ο.Σ, ΡΙ.Ζ.ΕΣ κ.α ενώ παρουσίαζε εκπομπές τόσο στο διαδίκτυο με καλεσμένους όλων των πολιτικών παρατάξεων όσο και στο ραδιόφωνο.

Το κόμμα δεν δημιουργήθηκε ως «όχημα» για συγκεκριμένη προσωπικότητα αλλά αντίθετα, υπήρχε, λειτουργούσε, είχε καταστατικό και -υποτυπώδεις- δομές.

Μετά τις τροποποιήσεις του εκλογικού νόμου και τις αντισυνταγματικές τροπολογίες Βορίδη, το Εθνικό Κόμμα «Έλληνες» του Ηλία Κασιδιάρη αποκλείεται από τις εκλογές Μαΐου και Ιουνίου 2023.

Μόνον μετά τον δεύτερο αποκλεισμό με τον συνδυασμό Ανεξάρτητων, ο Ηλίας Κασιδιάρης δηλώνει δημόσια ότι στηρίζει το κόμμα «Σπαρτιάτες».
Η στήριξη είναι:

• πολιτική,

• εξωτερική,

• απολύτως διαφανής.

Στις εκλογές του Ιουνίου οι «Σπαρτιάτες» λαμβάνουν σχεδόν 250.000 ψήφους και εισέρχονται στη Βουλή με 12 έδρες.

Λίγες ημέρες μετά τις εκλογές, τον Ιούλιο του 2023 αποτυχόντες υποψήφιοι άλλου κόμματος και συγκεκριμένα του ΠΑΣΟΚ καταθέτουν ενστάσεις στο ΑΕΔ ότι κακώς ανακηρύχθηκε το κόμμα από το Α1 τμήμα του Αρείου Πάγου καθώς -σύμφωνα με αυτούς- είχε υποκρυπτόμενη ηγεσία.

Κρίσιμο θεσμικό γεγονός:

➤ Την ημέρα των ενστάσεων δεν υπήρχε καμία ποινική δίωξη, δεν υπήρχε πόρισμα, δεν υπήρχε δικαστική διαπίστωση περί εξαπάτησης ή καθοδήγησης.

Συνεπώς, οι ενστάσεις στηρίχθηκαν σε πολιτική εκτίμηση και υποκειμενικά κριτήρια, όχι σε πραγματικά περιστατικά.

Το 2024, το ΑΕΔ υπο την προεδρία της κ.Νίκα, ορθά και θεσμικά, αποφασίζει τα εξής:

• ότι δεν μπορεί να αποδώσει εκλογικές συνέπειες

• χωρίς να έχει προηγηθεί η πλήρης ποινική εξέταση των ισχυρισμών.

Η λογική είναι απλή:
Για να μιλήσεις για εξαπάτηση και υποκρυπτόμενη ηγεσία, πρέπει πρώτα να αποδειχθούν.

Αυτή η θέση του ΑΕΔ συμβάδιζε πλήρως με τις αρχές του κράτους δικαίου.

Λίγους μήνες μετά, τον Ιανουάριο του 2025, η ίδια η βουλή και η κυβερνητική πλειοψηφία χέρι-χέρι με την αντιπολίτευση, καταπατώντας το τεκμήριο αθωότητας αλλά και τις συνταγματικές επιταγές, καταστρατήγησε κάθε έννοια νομιμότητας και αποφάσισε την διακοπή της χρηματοδότησης του κόμματος (!) στηριζόμενη στην απόφαση του Α1 περί απαγόρευσης συμμετοχής του στις Ευρωεκλογές και ενώ υπήρχε εκκρεμοδικία τόσο στο ΑΕΔ, όσο και στο Μονομελές Εφετείο για το γνωστό αδίκημα της «εξαπάτησης εκλογέων». Γνώριζε η κυβέρνηση εκ των προτέρων την απόφαση του ΑΕΔ και της ποινικής δίκης; 

Τον Μάιο 2025, το αρμόδιο Ποινικό Δικαστήριο που εκδίκασε την υπόθεση των Σπαρτιατών, δηλαδή το Μονομελές Εφετείο Κακουργημάτων αφού εξετάζει μάρτυρες, αξιολογεί καταθέσεις και αναλύει πραγματικά περιστατικά, καταλήγει στα εξής:

1. Δεν υπήρξε καθοδήγηση κόμματος από τρίτο πρόσωπο

2. Δεν υπήρξαν απειλές ή εκβιασμοί

3. Δεν τεκμηριώνεται εξαπάτηση εκλογέων

4. Αθωώνονται όλοι οι κατηγορούμενοι

Το κεντρικό αφήγημα δεν επιβεβαιώνεται στη Δικαιοσύνη, απεναντίας το σαθρό κατηγορητήριο κατέπεσε με πάταγο. Όμως, παρά την αθώωση όλων, μία εισαγγελική έφεση κατά της αθωωτικής απόφασης από τον Εισαγγελέα Εφετών κ.Αντωναράκο επαναφέρει την υπόθεση σε «εκκρεμότητα», χωρίς νέα στοιχεία.

Το γεγονός αυτό δημιουργεί θεσμική ασυμφωνία:
η ποινική διαδικασία δεν έχει ολοκληρωθεί, αλλά η εκλογική κύρωση προχωρά.

Τον Ιούνιο του 2025 μόλις λίγες μέρες μετά την έφεση κατά της αθωωτικής απόφασης, το ΑΕΔ με νέα σύνθεση πια υπο τον κ.Πικραμμένο αποφασίζει τα εξής:

• έκπτωση του αρχηγού Βασίλη Στίγκα,

• έκπτωση δύο βουλευτών,

• με βάση το σκεπτικό της «υποκρυπτόμενης ηγεσίας».

Το σκεπτικό αυτό έχει διαμορφωθεί χωρίς τελεσίδικη ποινική κρίση, παρά την αρχική θέση του ίδιου του ΑΕΔ το 2024. Δηλαδή το ΑΕΔ του 2025, ακύρωσε τον εαυτό του, του 2024. Όπως το ίδιο τμήμα του Α1 του 2024 που απαγόρευσε την κάθοδο των Σπαρτιατών στις Ευρωεκλογές ακύρωσε τον ίδιο του τον εαυτό του 2023 που επέτρεψε στο ίδιο κόμμα να κατέλθει στις Εθνικές Εκλογές! 

Εδώ βρίσκεται ένα από τα μεγαλύτερα νομικοπολιτικά παράδοξα της Μεταπολίτευσης:

➤ Οι καταγγελίες Στίγκα συνέβαλαν στο να στηθεί το αφήγημα της “εξαπάτησης”.

➤ Η Δικαιοσύνη δεν υιοθέτησε αυτό το αφήγημα – αθώωσε όλους.

➤ Ο Στίγκας δεν ήταν ποτέ κατηγορούμενος για εξαπάτηση εκλογέων.

➤ Παρ’ όλα αυτά, εκπίπτει με βάση το αφήγημα στο οποίο ο ίδιος είχε συμβάλει.

Αυτό εγείρει σοβαρά θεσμικά ερωτήματα:

• Πώς επιβάλλεται εκλογική κύρωση σε πρόσωπο που δεν έχει αποδοθεί ευθύνη;

• Πώς εφαρμόζεται πολιτική συνέπεια χωρίς ποινικό ή διοικητικό εύρημα;

• Πώς θεμελιώνεται η “υποκρυπτόμενη ηγεσία” χωρίς αποδεικτική βάση;

Στο ευρωπαϊκό δίκαιο, η αρχή της προσωπικής ευθύνης είναι θεμελιώδης:
η κύρωση δεν προηγείται της απόδειξης.

Μετά την έκπτωση:

• Δεν υπήρξε αναπλήρωση (ως όφειλε να λάβει υπόψιν το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο),

• Δεν έγιναν εκλογές για τις κενές έδρες (όπως έχει γίνει στο παρελθόν),

• Η Βουλή λειτουργεί με 297 βουλευτές (για πρώτη φορά στα χρονικά!).

Αυτό είναι θεσμικά πρωτόγνωρο, νομικά αδιανόητο και Συνταγματικά απαράδεκτο.
Η Βουλή δεν έχει λειτουργήσει ποτέ μετά τη Μεταπολίτευση σε μη πλήρη σύνθεση επί μήνες.

Το Σύνταγμα προβλέπει 300. Δεν μπορούμε και δεν πρέπει να κάνουμε διασταλτικές ερμηνείες της κορωνίδας του Δημοκρατικού Πολιτεύματος. 
Η λειτουργία με 297 εγείρει ζήτημα νομιμότητας ψηφοφοριών και αντιπροσώπευσης. Παρόλα αυτά, κυβέρνηση και αντιπολίτευση διυλίζουν τον κώνωπα, αφού εις ότι αφορά τους πολιτικούς τους αντιπάλους γίνονται όλοι ένα. 

Η προσφυγή στα Ευρωπαϊκά δικαστήρια είναι επιτακτική και μονόδρομος. 

Α. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ)

Το ΕΔΔΑ εξετάζει περιπτώσεις όπου:

• επιβλήθηκαν εκλογικές κυρώσεις χωρίς αποδεικτικά στοιχεία,

• δεν υπήρξε δίκαιη διαδικασία,

• δεν υπήρχε αποτελεσματικό ένδικο μέσο,

• υπήρξε ασυμφωνία μεταξύ ποινικής και εκλογικής κρίσης.

Η υπόθεση των «Σπαρτιατών» συγκεντρώνει όλα αυτά τα χαρακτηριστικά.

Ιδίως το παράδοξο της έκπτωσης προσώπου χωρίς ποινική ευθύνη είναι στοιχείο υψηλής ευρωπαϊκής βαρύτητας.

Β. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή – DG JUST

Η DG JUST παρακολουθεί:

• ζητήματα κράτους δικαίου,

• λειτουργία κοινοβουλίου,

• αρχή της λαϊκής κυριαρχίας,

• συμβατότητα εθνικών διαδικασιών με τις συνθήκες ΕΕ.

Η λειτουργία της Βουλής με 297 μέλη, σε συνδυασμό με τη μη ύπαρξη ένδικου μέσου κατά αποφάσεων του ΑΕΔ, αποτελεί αντικειμενικά θέμα ευρωπαϊκής εποπτείας.

Η υπόθεση των «Σπαρτιατών» και ιδίως για μας, που την ζήσαμε εκ των έσω, εξελίχθηκε σε έναν καθρέφτη των θεσμικών αντοχών της χώρας και αυτό γιατί αποκαλύπτει:

1.ασυμβατότητα μεταξύ ποινικής και εκλογικής κρίσης

2.επιβολή κυρώσεων χωρίς αποδεικτική βάση

3.θεσμικά παράδοξα όπως η έκπτωση χωρίς κατηγορία

4.λειτουργία Βουλής σε μη συνταγματικό αριθμό

5.ανάγκη ευρωπαϊκού ελέγχου για την προστασία των εκλογικών δικαιωμάτων

Αυτή δεν είναι υπόθεση ενός κόμματος.
Είναι υπόθεση της Δημοκρατίας, της λαϊκής κυριαρχίας και της νομιμότητας των θεσμών.

Και όταν οι θεσμοί δοκιμάζονται, το μεγαλύτερο χρέος των πολιτικών και της κοινωνίας είναι να κρατούν το φως αναμμένο. Για αυτό και εμείς λέμε, εντός και εκτός βουλής ότι το Άρθρο 86, ο νόμος περι ευθύνης Υπουργών, πρέπει να καταργηθεί πάραυτα. Ομοίως και η η Βουλευτική ασυλία αλλά και ο τρόπος επιλογής των Ανεξάρτητων αρχών. 

Δεν μπορούμε να μιλάμε για κράτος δικαίου, όταν οι ηγεσίες των Ανώτατων Δικαστηρίων της χώρας διορίζονται από την ίδια την κυβέρνηση! Δεν μπορούμε να μιλάμε για κράτος δικαίου όταν όσοι ευθύνονται για το Εθνικό Έγκλημα των Τεμπών, τα σκάνδαλα των Υποκλοπών και του ΟΠΕΚΕΠΕ κυκλοφορούν ελεύθεροι. Δεν μπορούμε να μιλάμε για κράτος δικαίου, όταν τα επαίσχυντα funds παίρνουν τα σπίτια του κόσμου για μερικές χιλιάδες ευρώ, την ίδια ώρα που τα συστημικά κόμματα εξουσίας χρωστάνε 1 δις ευρώ. Δεν μπορούμε να μιλάμε για κράτος δικαίου, όταν Ανώτατος Δικαστής (κ.Τζανερικός) καταγγέλλει απόπειρα δωροδοκίας από ανώτατο κυβερνητικό στέλεχος και αντί οι συνάδελφοι του να διερευνήσουν την βασιμότητα των καταγγελιών, απλά δεν έκαναν τίποτα! 

Αγαπητοί μου συμπατριώτες, συζητώντας με αρκετούς δικηγόρους όλα αυτά χρόνια και ειδικά αυτούς που μας συμπαραστέκονται σε όλες αυτές τις δοκιμασίες -τους οποίους και ευχαριστώ θερμά- όλοι συμφωνούν στο ίδιο πράγμα: Τα τελευταία 3 χρόνια γράφουμε πολιτική και νομική ιστορία! 

Μπορεί για την ώρα, τα αποτελέσματα να μην είναι νικηφόρα αλλά στο τέλος, βαθιά μέσα μου πιστεύω ότι η αλήθεια θα λάμψει και το δίκαιο θα επικρατήσει..

Γιώργος Μανούσος

Μηχανικός Πληροφορικής Τ.Ε

Ανεξάρτητος Βουλευτής